Гель-Кенд с. (Լիճք) Гелькендское сельское правление Новобаязетского уезда Эриванской губернии.

Кладбища с. Гель-Кенд Гелькендское сельское правление Новобаязетского уезда Эриванской губернии.

Личка , деревня в в Гегаркуникской области Армении .

Деревня Личк расположена в юго-западной части озера Санаа, в котловине, окруженной горами. На территории села много источников, из вод которых образуется река Личк .

Из-за растительного покрова местности село первоначально называлось Ехегнагег , Ехегнагюх , с 1836 года - Гёль , Гель , Гёль-Кенд , а 26 апреля 1946 года решением Верховного Совета СССР - Личк.

Рядом с озером сохранились мавзолей бронзового века (район «Сушилки»), руины циклопической крепости և средневековое поселение (деревня Погос), часовня (Цахкаванк), хачкары, один из которых воздвигнут сыновьями Хатуна Хайрумом в 1284. В 1950-1960 годах была обнаружена единственная надпись в Ниаре.

До советских лет жители Личка в сотрудничестве с жителями соседних деревень Верин Адяман и Тазакенд успешно защищали свои семьи и имущество от курдских и турецких бандитов, за что получили прозвище «Кровопролитие».

В 1918 году деревня Ахмад Аги была перемещена, в результате чего территория этой деревни была приватизирована.

Предки села переселились сюда в 1829-1830 годах, переселившись из Бердского уезда в центральную часть города Алашкерт в провинции Баязет в Западной Армении. По архивным данным 1831-1842 гг., 43 семьи, переселившиеся из Алашкерта, одна семья из села Неркин Адяман (Неркин Геташен) и два человека из Турции сначала поселились в селе Ехегнагюх (Гёль-Кенд). Общая численность населения составила 273 человека. По тем же данным, в селе Гёл-Кенд много пашни и лугов. Жители занимались рыбной ловлей для личных нужд. Стоит отметить, что пресноводные источники в поселке были настоящими «хранилищами» форели. В селе также были две мельницы и месторождение нефти. Действующие мельницы и нефтяные скважины предполагают что жители села в те годы тоже были полностью привязаны к земле, из которой выжимали главное средство своего существования - хлеб. Согласно переписи населения 1852 года, в деревне Гёль-Кенд снова было 44 двора, три двора были ликвидированы и заменены тремя семьями, эмигрировавшими из Муша в 1847 году. Население 265 - 167 мужчин, 98 женщин. В течение следующих двадцати лет население полностью адаптировалось к местности и климату, расширило пашни, занялось животноводством и рыболовством. В 1873 г. количество приходов в селе увеличилось почти вдвое (84 двора), а население увеличилось почти втрое, достигнув 801 человека. Их гендерный состав также был сбалансированным: 397 мужчин և 404 женщины. В 1886 году, по архивным данным, количество приходов в селе составляло уже 95, Население - 1173 человека. Прирост населения села в последующие годы можно найти в таблице ниже.

Как видно из приведенной выше таблицы, Отечественная война напрямую затронула население села. В войне приняли участие 803 озерных жителя, 181 из которых не вернулись. Во время войны было полностью уничтожено около десяти дворов. Корабль сделал свое дело. В те годы значительное количество личей перебралось на Араратскую равнину за хлебом насущным, где они и живут до сих пор.

Анаше-Берд-Озеро 

Символ озера - щит, обрамленный золотом, на котором изображена крепость Алашкерт. На стене крепости написано « Анаше» - название урартского региона Алашкерт. На воротах крепости, на которых нет замков и ожидающих нашего возвращения, изображены два льва, причем лев - символ Багратуни. У одного из львов есть символ христианства - крест, а у другого - роза - символ Баграна. Чуть ниже крепости находится Арацани , в котором, по преданию, по указу Трдата I армянский народ крестили христианами. Ниже Арацани уже видна часть озера Сана, на берегу которого в камышах застряла топонима Личк , символизирующая деревню.

Լիճք, գյուղ Հայաստանի Գեղարքունիքի մարզում։

Լիճք գյուղը գտնվում է Սևանա լճի հարավարևմտյան մասում՝ լեռներով շրջապատված գոգավորությունում։ Գյուղի տարածքում կան բազմաթիվ աղբյուրներ, որոնց ջրերից գոյանում է Լիճք գետը։

Տեղանքի բուսական աշխարհի հետ կապված գյուղն սկզբից կոչել են Եղեգնագեղ, Եղեգնագյուղ, 1836 թվականից՝ Գյոլ, Գել, Գյոլ-Քենդ, իսկ 1946 թվականի ապրիլի 26-ի ՀԽՍՀ Գերագույն Խորհրդի որոշմամբ՝ Լիճք։

Լիճքի մոտ պահպանվել են բրոնզեդարյան դամբարանադաշտ («Չորանոցներ» թաղամաս), կիկլոպյան ամրոցի և միջնադարյան բնակատեղիի ավերակներ (Պողոսի գյուղ), մի մատուռ (Ծաղկավանք), խաչքարեր, որոնցից մեկը կանգնեցրել են Խաթունի և Հայրումի որդիները՝ 1284 թվականին։ 1950-1960 թվականներին հայտնաբերվել է նաև արամերեն մեկ արձանագրություն։

Լիճքեցիները մինչև խորհրդային տարիները, համագործակցելով հարևան Վերին Ադյաման և Թազաքենդ գյուղերի բնակիչների հետ, քուրդ ու թուրք հրոսակներից հաջողությամբ պաշտպանել են իրենց ընտանիքներն ու ունեցվածքը, որի համար էլ ստացել են «արյունախում» մականունը։

1918 թվականին տեղահան են արել Ահմադ Աղի գյուղը՝ սեփականացնելով այդ գյուղի տարածքները։

Բովանդակություն

• 1Բնակչություն
  • 1.1Անաշե-Բերդ-Լիճք
• 2Տես նաև
• 3Արտաքին հղումներ
• 4Ծանոթագրություններ

Բնակչություն

Գյուղի նախնիներն այստեղ են վերաբնակվել 1829-1830 թվականներին՝ գաղթելով Արևմտյան Հայաստանի Բայազետի գավառի տարածքում գտնվող Ալաշկերտ քաղաքի կենտրոնական մասում տեղակայված Բերդ թաղամասից։ Ըստ 1831-1842 թվականների արխիվային տվյալների Եղեգնագյուղ (Գյոլ-Քենդ) գյուղում սկզբից բնակություն են հաստատել Ալաշկերտից գաղթած 43 ընտանիքներ, մեկ ընտանիք՝ Ներքին Ադյաման (Ներքին Գետաշեն) գյուղից և երկու հոգի Թուրքիայից։ Բնակչության ընդհանուր թիվը կազմում էր 273 մարդ։ Նույն աղբյուրներում նշվում է, որ Գյոլ-Քենդ գյուղի վարելահողերն ու խոտհարքերը բավականին շատ են։ Բնակիչներն անձնական կարիքների համար զբաղվել են նաև ձկնորսությամբ։ Պետք է նշել, որ գյուղի տարածքում գտնվող քաղցրահամ աղբյուրների ջրերը իշխան ձկան իսկական «պահեստարաններ» էին։ Գյուղն ունեցել է նաև երկու ջրաղաց և նույնքան էլ ձիթհանք։ Գործող ջրաղացներն ու ձիթհանքերը հուշում են, որ գյուղի բնակիչները այդ տարիներին էլ են հիմնովին կառչած եղել հողին, որից քամել են իրենց գոյատևման հիմնական միջոցը՝ հացը։ 1852 թվականի տեղական մարդահամարի տվյալներով Գյոլ-Քենդ գյուղում կրկին եղել է 44 ծուխ, երեք ծուխ մարել է, որոնց փոխարինել են 1847 թվականին Մուշից գաղթած երեք ընտանիքները։ Ազգաբնակչության թիվը 265 է՝ 167 հոգի արական սեռի և 98 հոգի՝ իգական։ Բնակչությունը հետագա քսան տարիների ընթացքում լիովին հարմարվել է տեղանքին ու կլիմային, ընդարձակել է վարելահողերը, զբաղվել է անասնապահությամբ ու ձկնորսությամբ։ 1873 թվականին գյուղի ծխերի թիվը համարյա կրկնապատկվել է (84 ծուխ), իսկ բնակչությունը աճել է մոտ երեք անգամ՝ հասնելով 801 մարդու։ Նրանց սեռային կազմն էլ է հավասարակշռվել՝ 397 տղամարդ և 404 կին։ 1886 թվականին արխիվային տվյալների համաձայն գյուղի ծխերի թիվը արդեն 95 էր, բնակչությունը՝ 1173։ Հետագա տարիներին գյուղի ազգաբնակչության աճի մասին կարելի է ծանոթանալ ստորև բերված աղյուսակից։

Ինչպես երևում է վերևի աղյուսակից, Հայրենական պատերազմը անմիջականորեն ազդել է գյուղի բնակչության թվաքանակի վրա։ Այդ պատերազմին մասնակցել է 803 լիճքեցի, որոնցից 181-ը չեն վերադարձել։ Պատերազմի տարիներին մոտ տասը ծուխ լրիվ մարել է. իր սև գործն է արել նաև սովը։ Այդ տարիներին զգալի թվով լիճքեցիներ օրվա հացի համար տեղափոխվել են Արարատյան դաշտ, որտեղ էլ ապրում են մինչև այժմ։

Անաշե-Բերդ-Լիճք

Լիճքի խորհրդանիշն իրենից ներկայացնում է ոսկով շրջանակված վահան, որի վրա նկարված է Ալաշկերտի բերդը։ Բերդի պարսպի վրա գրված է Անաշե, որը Ալաշկերտի ուրարտական շրջանի անունն է։ Բերդի դարպասների վրա, որոնց վրա փականներ չկան ու սպասում են մեր վերադարձին, պատկերված են երկու առյուծներ, իսկ առյուծը Բագրատունիների խորհրդանիշն է։ Առյուծներից մեկի մոտ քրիստոնեության խորհրդանիշն է՝ խաչը, իսկ մյուսի մոտ վարդ՝ Բագրևանդի խորհրդանիշը։ Բերդից քիչ ներքև Արածանին է, որի մեջ, ըստ ավանդույթի Տրդատ առաջինի հրամանով քրիստոնյա է մկրտվել հայ ժողովուրդը։ Արածանիից ներքև արդեն Սևանա լճի մի մասն է երևում, որի ափին՝ եղեգների մեջ խրված Լիճք տեղանունը, որը խորհրդանշում է գյուղը։

Տես նաև

• Գեղարքունիքի մարզ